It has only been in the past couple of years that the audio industry has reached any consensus on what should be considered Hi-Res audio. Hi-Res should be defined as audio formats that exceed the level of CD quality, with sampling rates of at least 96 kHz and a bitrate of 24 or greater. Bunun ne anlama gelmektedir?
Ses uzmanı Brian Fallon yüksek çözünürlüklü sesi anlatıyor. In the age of digital music like mp3 and Spotify, most folks have seen audio quality defined in bitrate (128, 192, 320 kbps). Bu değerler verinin ne kadar sıkıştırıldığını göstermektedir ve daha yüksek değerler daha az sıkıştırma ve bu nedenle daha iyi ses kalitesi demektir. Ancak bit oranı değerleri yalnızca kayıplı sıkıştırmaya sahip formatlar için geçerlidir.
Burada bit oranları hakkında konuşmuyoruz çünkü yüksek çözünürlüklü ses tanımı gereği kayıpsız ya da sıkıştırılmamış olmalıdır. Bunun yerine sesi örnekleme oranı ve bit derinliğiyle tanımlıyoruz.
Örnekleme oranı
Tıpkı dijital videonun kesintisiz gibi görmenizi sağlayacak kadar hızlı birşekilde oynatılan sabit resimler dizisinden oluşması gibi, dijital ses de sonderece yüksek hızlarda oynatılan birçok veri noktasından oluşmaktadır. Bu seslerin anlık görüntülerinin her birine bir örnek denir. Ses örnekleme oranı (Hertz - Hz) saniye başına oynatılan örneklerigösterir, yani sayı ne kadar yüksek olursa çözünürlük o kadar yüksek olur. Örneğin CD kalitesinde ses (çoğu standart müzik, oyun, film) 44.100 Hz örnekleme oranı ya da saniyede 44.100 örnek kullanır ve yüksek çözünürlüklü formatlar 96.000 ya da daha üstünü kullanır; neredeyse iki katı!
Harika...değil mi?
Öyle tabii. More samples per second means the audio has a higher resolution, and the audio can contain higher frequencies. Nyquist Teoreminden dolayı (ki bu konuya burada değinmeyeceğim, daha fazla bilgi için Google'dan bakabilirsiniz), duyabileceğiniz en yüksek frekans her zaman örnekleme oranınızın yarısıyla sınırlıdır. 2 CD kalitesindeki sesler 22.050 Hz ile sınırlıdır ve yüksek çözünürlüklü sesler 48.000 Hz ya da üstüne çıkabilir.
Ama insan kulağı sadece 20.000 Hz'e kadar duyamaz mı?
Evet ama yüksek örnekleme oranları Nyquist frekansını arttırır, böylece sistemin alçak geçirgen filtre noktası da (yeniden üretilebilen maksimum frekans) yükselir. Filtre noktasını duyulabilir bandın çok daha dışına çıkarmak ses kalitesini olumlu etkiler. Ultrasonik frekansların duyulmasalar dahi "hissedilebileceğine" dair tartışmalar da sürmektedir. İlginiz varsa bu konuda oldukça fazla araştırma mevcut.
Bit derinliği
In my opinion, far more important than sampling rate is the audio’s bit depth. (Tekrar ediyorum, bit oranından bahsetmiyoruz, bit derinliği farklıdır). Bit derinliği bu ses örneklerinin her birini tanımlamak için ne kadar bit kullanıldığını gösterir. Ne kadar çok bit varsa, ayrıntılar o kadar yüksek olur. It’s like moving from standard definition video to HD, having more pixels to define the images makes everything clearer and closer to the original. Bit derinliğinde de aynı şekilde daha fazla daha iyidir.
CD kalitesinde ses 16 bit iken yüksek çözünürlüklü formatlar 24 bit ya da üstüdür. Ekstra bitler sese çok fazla derinlik ve ayrıntı katmaktadır. Daha yüksek bit derinliğine sahip olmak aynı zamanda daha düşük gürültü tabanı oluşturarak seste kaliteyi düşüren daha az gürültü bulunmasını sağlar. Ultimately, Hi-Res audio formats produce a higher fidelity that has to be experienced to truly appreciate. As a warning, once you head down the path of true high-fidelity audio, there’s really no going back!
Kulağa harika geliyor, peki nasıl yüksek çözünürlüklü dinleyebilirim?
Yüksek çözünürlüklü formatlarda kaydedilen ya da yeniden kaydedilen birçok albüm vardır. Bunları hdtracks.com gibi sitelerde FLAC, WAV ve başka dosya formatlarındasatın alabilirsiniz. On the streaming side, there are also a few Hi-Res options, but the most popular at the moment is tidal.com. Tüm içerikleri kayıpsızdır ve yüksek çözünürlük için kaydedilmiş ve oynatılabilir olan birçok şarkıya ve albüme sahiptir.
Ya oyunlar?
Oyunlar henüz yüksek çözünürlüğe geçiş yapmadı ve halen standart ses formatlarını kullanmaktadır. Grafik kısmında 4K ve HDR içeriklerin artmasıyla, yüksek çözünürlüklü sesin yakın gelecekte oyunlara geleceğini düşünmek garip olmayacaktır. Oyunlar şu anda yüksek çözünürlüğü desteklemeseler de, destekleyen bir yüksek kaliteli ses sistemine sahip olmak standart seslerde bile önemli oranda ses kalitesi faydası sağlayacaktır.
Bir ses ürününün yüksek çözünürlük kapasitesine sahip olup olmadığını nasıl anlayabilirim?
Yüksek çözünürlüklü ses içeriklerinin tadını çıkarabilmek için bu formatları kaldırabilen donanımlara ihtiyacınız vardır. That’s why the created the Hi-Res Audio certification program, to help consumers understand which products have proven capability to receive and play Hi-Res formats at full quality. Yani bir DAC (dijitalden analoga dönüştürücü) 96 kHz ve 24 bit işleyebilmelidir ve bir amplifikatör ve kulaklık ya da hoparlörler 40.000 Hz'e kadar frekans aralığına sahip olmalıdır.
SteelSeries yüksek çözünürlük sertifikalı tam bir ses sistemi, DAC ve amp plus kulaklık kullanan ilk oyun markasıdır: the Arctis Pro + GameDAC.
